بررسی اثرات رژیمهای مختلف آبیاری و تراکم کاشت بر عملکرد و اجراء عملکرد لوبیا سفید (لاین آزمایشی 11805)

این بررسی به منظور تعیین اثرات تیمارهای مختلف آبیاری و تراکم کاشت بر خصوصیات رشد رویشی و زایشی و همچنین عملکرد دانه لوبیاسفید (لاین آزمایشی 11805) در سال 1369 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان واقع در لورک نجف آباد انجام شد. آزمایش بصورت طرح کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار پیاده گردید. چهار تیمار آبیاری پس از 50-+3، 70-+3، 90-+3 و 110-+3 میلیمتر تبخیر از طشت تبخیر کلاس a فاکتور اصلی و سه فاصله کاشت 10، 20 و 30 سانتیمتر بین بوته ها درردیف فاکتور فرعی را تشکیل دادند . کاشت در تاریخ پانزدهم اردیبهشت انجام شد و هر کرت شامل هشت ردیف کاشت بطول 7 متر و بفاصله 50 سانتیمتر بود. بعداز اعمال تیمارهای آبیاری هر هفته تعداد 5 گیاه جهت تعیین ارتفاع بوته، تعداد گره در ساقه اصلی و وزن خشک بوته به طور تصادفی برداشت و خصوصیات فوق روی آنها اندازه گیری شد . همچنین در موقع برداشت علاوه بر عملکردهای دانه و بیولوژیکی چهار ردیف میانی هر کرت (8 مترمربع)، با برداشت 5 بوته تصادفی از ردیف دوم هر کرت تاثیر رژیم های آبیاری و تراکم کاشت بر خصوصیات مربوط به رشد رویشی (ارتفاع گیاه، تعداد گره و طول میانگره در ساقه اصلی و ساقه های فرعی، تعداد ساقه های فرعی در هر بوته، وزن خشک اندامهای هوائی گیاه)، اجزاء عملکرد (تعداد غلاف در ساقه اصلی و فرعی، تعداد غلاف در هر گره ساقه اصلی و فرعی، تعداد دانه در هر غلاف و تعداد دانه در گیاه) مورد مطالعه قرار گرفت . بالاترین و کمترین عملکرد دانه (2297 و 965 کیلوگرم در هکتار) بترتیب در تیمارهای آبیاری پس از 70 و 110 میلیمتر تبخیر از طشت تبخیر حاصل گردید. عملکرد دانه در تیمارهای آبیاری پس از 50 و 70 میلیمتر تبخیر ازنظر آماری یکسان بود. علاوه بر عملکرد دانه، مقادیر حداکثر خصوصیات مورد بررسی در تیمار آبیاری پس از 70 میلیمتر تبخیر حاصل گشت و با رطوبت اضافی (تیمار آبیاری پس از 50 میلیمتر تبخیر) و یا کمبود رطوبت (تیمارهای آبیاری پس از 90 و 110 میلیمتر تبخیر) کاهش یافتند. دراثر کاهش تراکم، عملکرد دانه در هر بوته افزایش یافت ، ولی در واحد سطح کاهش داشت ، بطوریکه این کاهش در فاصله کاشت 30 سانتیمتر بین بوته ها در ردیف ، نسبت به فاصله کاشت 10 سانتیمتر در حدود 500 کیلوگرم در هکتار بود . لذا تعداد بیشتر بوته در واحد سطح نقش موثری را در افزایش عملکرد دانه می تواند داشته باشد . همچنین کلیه خصوصیات رشد رویشی و زایشی نیز در اثر افزایش تراکم کاهش یافتند. راندمان مصرف آب برای عملکردهای دانه و بیولوژیکی در تیمار آبیاری پس 70 میلیمتر تبخیر و فاصله کاشت 10 سانتیمتر بین بوته ها در ردیف بیشترین (به ترتیب برابر با 45ˆ0 و 92ˆ1 کیلوگرم به ازاء هرمترمکعب آب مصرفی) و در تیمار آبیاری پس از 110 میلیمتر تبخیر و فاصله کاشت 30 سانتیمتر بین بوته ها در ردیف کمترین (به ترتیب برابر با 17ˆ0 و 59ˆ0 کیلوگرم به ازاء هرمترمکعب آب مصرفی) بود. ضرایب همبستگی کلیه خصوصیات رشد رویشی و زایشی با عملکرد دانه مثبت و بیشترین و کمترین آنها (90ˆ0 و 05ˆ0) بترتیب برای تعداد دانه در بوته و ارتفاع بوته حاصل شد.